Górnicza tradycja miasta sięga XI wieku, ale pierwszą kopalnię węgla założył Fryderyk von Reden

Poruszając się codziennie po mieście, zastanawialiście się kiedyś, jakie tajemnice kryje dane miejsce? A wiedzieliście, że prócz tego, co widoczne dla oczu prawdziwe skarby mogą kryć się tam, gdzie wzrok nie sięga? W Dąbrowie Górniczej właśnie tak jest… I dobrze o tym przypomnieć właśnie teraz.

Archiwum Muzeum Miejskie Sztygarka w Dąbrowie Górniczej
Kopalnia Reden

To, że nasz region węglem stoi wiadomo od dawna. To, że co raz więcej zakładów przechodzi do historii - też. Czy zdajemy sobie jednak sprawę z tego, jakie historyczne okazy mamy na wyciągnięcie ręki?

Długa historia

Z okazji Barbórki na stronie dąbrowskiego magistratu pojawiła się informacja dotycząca dawnych pokładów węgla. Jak czytamy „pierwszą kopalnię, początkowo odkrywkową, założył w 1796 r. Fryderyk von Reden. Kopalni nadano nazwę od nazwiska założyciela, a zlokalizowana była w dolnej części obecnego parku im. J. Hallera”.

Górnicza historia miasta sięga XI w., kiedy gwarkowie kopali rudy ołowiu i srebra na wzgórzach ciągnących się od Okradzionowa i Strzemieszyc aż po Ujejsce. Trwający wiele wieków rozkwit górnictwa kruszcowego na zawsze zapisał się w historii miasta. Jednak to wydobycie węgla wiodło tu prym. Wychodzące na powierzchnię pokłady węgla były łatwo dostępne.

Dzisiaj Dąbrowa Górnicza przede wszystkim kojarzy się z hutnictwem, za sprawą międzynarodowego koncernu. Od początku jednak te dwie branże silnie się przenikały. Mimo że węgiel w tamtym okresie nie był jeszcze powszechnie wykorzystywany, to właśnie rozwój hutnictwa cynku to zmienił. Na początku XIX w. w kopalni Reden rozpoczęto podziemne wydobycie. To tu wdrożono nowatorski system wybierania grubych pokładów, który doceniony został także za granicą, między innymi w Niemczech.

Śladami węgla

Wraz z pojawieniem się w tym regionie pierwszej linii kolejowej, węgiel znalazł szersze zastosowanie. Pod koniec XIX w. w mieście działały już dwie duże kopalnie i wiele mniejszych. Jedna z nich – kopalnia Paryż zakończyła wydobycie pod koniec czerwca 1995 r. Do dziś wiele dzielnic nosi miano dawnych kopalń, między innymi Dziewiąty, Trzydziesty, Koszelew, Warpie i Podwarpie czy Reden.

Tą ostatnią nazwę ma również najgrubszy w Polsce i jeden z najgrubszych na świecie pokładów węgla kamiennego nr 510 o maks. wielkości 24 m. Pokład Reden zalega w samym centrum Dąbrowy Górniczej.

Barbórkowe świętowanie

W sobotę, 4 grudnia, miasto organizuje obchody górniczego święta. Początek o godzinie 9 pod Resursą. Oto plan wydarzeń:

  • 9 - 14 – zwiedzanie Muzeum Miejskiego Sztygarka (wejście za darmo), a także Kopalni Ćwiczebnej (również bezpłatnie); wejścia o pełnych godzinach (ostatnie o 13). Uwaga, wymagana jest rezerwacja telefoniczna pod numerem 32 726 41 85, limit osób w jednej grupie - 10.
  • 9 - 11 – rodzinny piknik z warsztatami i górniczą fotobudką przy ul. 3 Maja pod Resursą. Wśród atrakcji między innymi prezentacja strojów górniczych, czapek i akcesoriów.
  • 10 – złożenie kwiatów pod kamieniem pamiątkowym górników pomordowanych w Auschwitz.
  • 10.30 – rozpoczęcie koncertu Miejskiej Orkiestry Dętej (pod Resursą).
  • 10.45 - 11 – przemarsz uczestników spotkania z orkiestrą na trasie Resursa – pomnik Stanisława Staszica.
  • 11 - 12 część oficjalna obchodów, a także „Sto lat” dla Barbar i wręczenie nagród dla zwycięzców konkursu „Jestem górnikiem i tym się szczycę”.