W czwartek (28 kwietnia) rozpoczęło się wyburzanie dwóch obelisków upamiętniających żołnierzy Armii Czerwonej w Gołonogu i Strzemieszycach w Dąbrowie Górniczej. Nakaz usunięcia pomników wydał miastu wojewoda śląski na mocy ustawy o zakazie propagowania komunizmu lub innego ustroju totalitarnego.
Nie negowaliśmy idei usunięcia pomników, podnosiliśmy jednak wątpliwości natury formalno-prawnej. Dotychczasowa obecność tych pomników w przestrzeni publicznej była efektem wciąż obowiązujących umów międzynarodowych regulujących istnienie miejsc pamięci. W naszej ocenie ingerencja w nie to zaangażowanie w politykę zagraniczną, która jest kompetencją rządu, a nie samorządu i tę wątpliwość wskazywaliśmy w korespondencji z wojewodą – mówi Bartosz Matylewicz, rzecznik prasowy Urzędu Miejskiego w Dąbrowie Górniczej.
Pamięć o ofiarach totalitaryzmu
Piotr Gliński, wicepremier i minister kultury i dziedzictwa narodowego uznał, że kwestia wykonania zobowiązań wynikających z „traktatu o przyjaznej i dobrosąsiedzkiej współpracy” jest sprawą rządu, a zakres tych zobowiązań został doprecyzowany w tzw. ustawie dekomunizacyjnej. W związku z czym władze Dąbrowy Górniczej wybrały firmę, która zajmuje się wyburzeniem obiektów.
Pomnik w Gołonogu upamiętniał ponad 140 żołnierzy Armii Czerwonej z oddziałów 4 Korpusu Pancernego Gwardii i 59 Armii 1 Frontu Ukraińskiego poległych w styczniu 1945 roku w walkach z Niemcami o wyzwolenie Dąbrowy Górniczej i Gołonoga. Do 1953 roku w tym miejscu istniała mogiła,. Wtedy szczątki zostały przeniesione do kwatery wojennej na cmentarzu komunalnym w Bytomiu. Teraz ten teren zostanie zaaranżowany na miejsce pamięci o ofiarach totalitaryzmów. Teren wokół drugiego pomnika zostanie uporządkowany i stanie się częścią istniejącego skweru.
